Drugskartels zetten haaien in als koeriers

De laatste jaren is de haaienvangst sterk gestegen in Mexico. Sommige soorten zijn daardoor met uitsterven bedreigd. "Tachtig procent van de soorten is in gevaar", zegt Juan Carlos Cantú, directeur Mexico van de Amerikaanse milieuorganisatie Defenders of Wildlife. "Mexico exporteert bijna geen haai, alleen haaienvinnen." Die zijn erg in trek in landen als China en Japan. "Er wordt veel illegaal gevangen en er is geen controle." Er staan slechts drie soorten op de officiële Mexicaanse lijst van soorten in gevaar maar zelfs die genieten geen speciale bescherming.

Drugskoerier

De laatste tijd doemt een nieuwe bedreiging op voor de haai: de drugskartels. In juni 2009 bijvoorbeeld onderschepten de Costa Ricaanse autoriteiten een schip dat een lading ingevroren haaien aan boord had. In de holtes van de haaien zat 894 kilogram cocaïne. Het schip was vertrokken in Caldera, een privéhaven in het Costa Ricaanse Puntarenas, en was op weg naar Mexico. Een maand later werd een Costa Ricaanse visser betrapt toen hij 419 kilogram cocaïne over land vervoerde. De drugs zaten verstopt onder ingevroren haaien en rode snappers.

Het grootste deel van de cocaïnetrafiek in Centraal-Amerika verloopt via de zee, zegt Carlos Alvarado, directeur-generaal van het Costa Ricaanse Instituut voor Drugs.  De drugskartels van Colombia en Mexico hebben routes op de Stille Oceaan die langs de Centraal-Amerikaanse kust lopen. Ter hoogte van Costa Rica bevoorraden de schepen zich met brandstof voor de speedboten waarmee de drugs aan land worden gebracht. Vissers die brandstof leveren worden met drugs betaald.

"We moeten een inspanning doen om een vloot van speedboten samen te stellen, binnen de twaalfmijlszone", en internationale samenwerking zoeken buiten die grens, zegt Alvarado.

De privéhavens zoals Caldera vormen een ander groot probleem, zegt de Costa Ricaanse bioloog Randall Araúz, directeur van de milieuorganisatie Pretoma. "Doordat de kades privé zijn, kan de politie daar alleen komen met een gerechtelijk bevel." Araúz was dit jaar laureaat voor de Goldmanprijs voor milieubescherming voor zijn strijd tegen het afsnijden van vinnen bij levende haaien; wanneer die haaien weer in zee worden geworpen, zijn ze stuurloos en sterven ze.

Voedselketen

De haai bevindt zich aan de top van de voedselketen. Omdat hij zwakke exemplaren van andere soorten elimineert, is hij erg belangrijk voor de gezondheid van de ecosystemen, zegt Erick Ross van de Costa Ricaanse milieuorganisatie MarViva. "Een duidelijke aanwijzing dat een ecosysteem ziek is, is wanneer men niet langer roofdieren zoals haaien, tandbaarzen en barracuda's aan de top van de voedselketen ziet. Het is ook een indicatie van overbevissing."

In maart mislukte een poging om haaien op te nemen op de lijst van de internationale Cites-conventie. De soorten op die lijst zijn niet noodzakelijk met uitsterven bedreigd maar kunnen wel in die situatie terechtkomen als men de handel niet strikt reguleert.