Europese zomers zijn in tweeduizend jaar nooit zo droog geweest

Een internationaal team onder leiding van de Universiteit van Cambridge is erin geslaagd het zomerklimaat in de voorbije 2110 jaar te reconstrueren. De wetenschappers deden dat op basis van “chemische vingerafdrukken”  in Europese eiken. Daaruit blijkt dat de droogtes na 2015 ineens veel intenser geworden zijn, en niet te vergelijken zijn met vorige droogtes in de onderzochte periode.

Golfstroom

De verandering is waarschijnlijk het gevolg van door de mens veroorzaakte klimaatverandering en bijbehorende verschuivingen in de Golfstroom, stelt de studie. De recente droogtes en hittegolven in Europa hebben verwoestende ecologische en economische gevolgen gehad, die nog zullen verslechteren naarmate het mondiale klimaat blijft opwarmen, zeggen de wetenschappers.

“We zijn ons allemaal bewust van de cluster van uitzonderlijk hete en droge zomers die we de afgelopen jaren hebben gehad, maar we hadden nauwkeurige reconstructies van historische omstandigheden nodig om te zien hoe die recente extremen zich verhouden tot voorgaande jaren”, zegt h Ulf Büntgen, hoogleraar Geografie aan de Universiteit van Cambridge. “Onze resultaten tonen dat wat we de afgelopen vijf zomers hebben meegemaakt buitengewoon is voor Midden-Europa.”

Boomringen 2.0

Boomringen worden al langer gebruikt voor de reconstructie van klimaatgegevens, maar meestal beperken die zich tot temperatuur, die afgeleid wordt uit de dikte van de ringen.

De nieuwe studie analyseert stabiele isotopen in de boomringen en kan er zo ook gegevens uit puren over de droogte doorheen de jaren. Büntgen en zijn collega’s bestudeerden meer dan 27.000 metingen van de chemische samenstelling van van 147 levende en dode Europese eiken, om zo de periode van 2110 jaar te reconstrueren.

De isotoopgegevens wijzen op enkele uitzonderlijke droge zomers in de jaren 40, 590, 950 en 1510. Maar de steekproeven tussen 2015 en 2018 overtreffen ruimschoots alles in de voorbije 2110 jaar.

Alarmerend

“Na eeuwen van een langzame, significante toename van droogte zien we nu een scherpe stijging, wat vooral alarmerend is voor land- en bosbouw”, zegt Mirek Trnka van het CzechGlobe Research Center in Tsjechië. “De ongekend grote bossterfte in een groot deel van Midden-Europa bevestigt onze resultaten”.

De onderzoekers zeggen dat de recente cluster van abnormaal droge zomers hoogstwaarschijnlijk het gevolg is van de klimaatopwarming. “Klimaatverandering betekent niet dat het overal droger wordt”, zegt Büntgen. “Sommige plaatsen kunnen natter of kouder worden, maar extreme omstandigheden zullen vaker voorkomen, wat verwoestend kan zijn voor de landbouw, ecosystemen en samenlevingen als geheel”.

De resultaten werden gepubliceerd in Nature Geoscience.