Minder vissen levert meer op in dit Indonesische dorp

Samsul vertelt dat hij ooit op één dag voor bijna 1000 roepia (zo’n 56 euro) aan krabben ving. “Op die dag ving ik 12 kilo krabben die ik verkocht aan handelaren.”

Hij woont in Sungai Nibung, een vissersdorp in een beschermd mangrovebos in het regentschap Kuba Raya (West-Kalimantan) op Borneo. Maar dergelijke rijke vangsten zijn gebeurtenissen uit het verleden.

Decennialange overbevissing en ongebreideld gebruik van visbommen, vergif en sleepnetten, in combinatie met de snelle uitbreiding van palmolieplantages in buurdorpen, leidde tot een sterke daling van de populatie krabben, garnalen en vis in het gebied. Er werd steeds minder gevangen en de inkomens van de dorpsbewoners daalden.

De inwoners van Sungai Nibung kapten daarom mangroven om die te verkopen als brandhout en speelden kat en muis met handhavers, omdat de mangrovebossen beschermd gebied zijn.

Hogere inkomsten

In 2017 wees het ministerie van Milieu en Bosbouw in Jakarta 3058 hectare mangrovebossen aan voor gemeenschappelijke beheer. Dorpsbewoners kregen toestemming ze te beheren, om zo hun financiële situatie te verbeteren. Kappen werd echter verboden.

Sindsdien hebben veel vissers zoals Samsul niet alleen een inkomen, maar is dat zelfs meer dan verdubbeld. “Ik vis al sinds mijn kindertijd. Voor 2017 verdiende ik ongeveer 100 roepia per dag (5,60 euro). Nu is dat gemiddeld 300 roepia (16,80 euro).”

Muhammad Tahir (47), een andere inwoner van Sungai Nibung en een collega van Samsul, vertelt een soortgelijk verhaal. “Ik had een onzeker inkomen, maar nu verdien ik ruim 4000 roepia per maand. Dankzij dat inkomen kan mijn tweede kind aan de universiteit studeren in Pontianak. En mijn jongste gaat nu naar de middelbare school. Daarnaast kunnen we nog 100 roepia per maand sparen”, zegt Tahir, die vier kinderen heeft.

Het minimumloon in West-Kalimantan ligt momenteel rond 2300 roepia (130 euro) per maand.

Mangrovebossen

Syarif Ibrahim is sinds 2005 dorpshoofd in Sungai Nibung. Hij legt uit dat de dorpsbewoners besloten hebben het bos te verdelen in zones voor ontwikkeling, bescherming en duurzame landbouw.

“Het ontwikkelingsgebied beslaat een oppervlakte van ongeveer 1800 hectare en is bestemd als visgrond. Zo’n 400 tot 600 hectare is bestemd voor onderzoek en onderwijsactiviteiten. In de zone voor duurzame landbouw is ongeveer 600 hectare gereserveerd voor rijstvelden en horticultuur”, zegt Ibrahim.

“We hebben ook afgesproken dat er gedurende drie achtereenvolgende maanden per jaar niet gevist wordt in rivieren en aftakkingen in de ontwikkelingszone, om de krabben, vissen en garnalen voldoende tijd te geven te broeden en de populatie weer aan te vullen.”

Dit systeem gaat nu zijn derde jaar in en heeft dus al geleid tot betere vangsten. Wat ook belangrijk is, is dat het de bevolking heeft geleerd mangrovebossen te redden van verwoesting. In de beschermde zone bijvoorbeeld is vissen strikt verboden, behalve op aangewezen plaatsen. Vissers hebben ook geleerd hoe belangrijk mangroven zijn voor ecosystemen aan de kust.

100.000 hectare

“Ze begrijpen nu welke belangrijke rol mangroven spelen als het gaat om het in stand houden van krabben, garnalen en vis en hebben ingestemd met een stop op visbommen, vergif en sleepnetten”, zegt Ibrahim.

Volgens de Food Sustainability Index van het Barilla Centre for Food and Nutrition heeft Indonesië een score van 61,1 op een schaal van maximaal 100. Honderd is daarbij het hoogst haalbare op het gebied van duurzaamheid. Daarmee bevindt het land zich iets onder het gemiddelde van 65 van andere middeninkomenlanden.

West-Kalimantan telt zo’n 100.000 hectare mangroven, waar 75 procent van de Indonesische mangrovesoorten te vinden is. Behalve in Kuba Raya, zijn er ook bossen te vinden in gebieden zoals Ketapang, Kayong Utara, Mempaway, Sambras en in de gemeente Singkawang.

Gewenning

Asep Sugiharta, directeur Ecosysteemmanagement bij het ministerie van Milieu en Bosbouw, zegt dat Indonesië in 2019 3,3 miljoen hectare mangrovebossen registreerde, bijna 23 procent van het wereldwijde arsenaal. Minstens 252.071 hectare is te vinden op Kalimantan, het Indonesische deel van het eiland Borneo.

Samsul is blij met de nieuwe werkwijze vissers in het dorp, vooral ook als het op de toekomst van zijn twee kinderen aankomt. “Zelf kon ik de basisschool niet afmaken omdat we daar te arm voor waren. Maar als ik het huidige inkomen houdt, kan ik straks mijn twee kinderen wel hoger onderwijs laten volgen”, zegt hij. “Bovendien is mij verteld dat met onze duurzame werkwijze het ecosysteem bij de kust ook bewaard blijft voor onze achterkleinkinderen.”

Dorpshoofd Ibrahim haalt opgelucht adem omdat de dorpsbewoners duurzaamheid omarmd hebben. “Het was een uitdaging de denkwijze bij de mensen te veranderen”, zegt hij. “Ze waren er zo aan gewend dat ze het hele jaar konden vissen in de mangroven, op grote en kleine krabben, garnalen of vissen. Nu denken ze ook na over de gevolgen van hun werk op lange termijn.”