Traditionele vroedvrouwen niet voorbereid op complicaties

Om de strijd met de hoge moedersterfte in zijn land aan te binden verbood de minister van Volksgezondheid in 2007 het werk van traditionele vroedvrouwen. "Ze herkennen niet snel een noodgeval en nemen onvoldoende maatregelen om te verhinderen dat een hiv-besmetting van moeder op pasgeborene overgaat", oordeelde de minister.

Niet in statistieken

Het verbod leek zijn vruchten af te werpen. In Malawi stierven in 2007 nog 807 vrouwen op 100.000 geboortes. Bij de evaluatie van de millenniumdoelstellingen in september 2010 bleek dat dit cijfer gedaald was tot 510 vrouwen op 100.000 geboortes.

In werkelijkheid zagen veel zwangere vrouwen zich genoodzaakt door de gebrekkige toegang tot gezondheidszorg om zich in het geniep tot een traditionele vroedvrouw te wenden. "Deze geboortes en sterfgevallen staan niet in de officiële statistieken", zegt Dorothy Ngoma, directeur van de Nationale Organisatie voor Verpleegsters en Verloskundigen in Malawi.

Ook Frank Taulo, voorzitter van de vereniging voor gynaecologen, vindt dat daar het schoentje knelt. De vereniging dringt er al lang bij de regering op aan om het aantal gezondheidscentra op te trekken, meer mensen op te leiden en gepensioneerde verpleegsters aan de slag te houden. Dat kan het tekort aan deskundige vroedvrouwen opvangen.

Complicaties

"Onmiddellijk nadat het verbod was opgeheven in september 2010, kwamen er zwangere vrouwen aankloppen met de vraag of ik hen wou helpen bevallen", getuigt Chirwa, een van de duizenden traditionele vroedvrouwen. Malombe, het gebied waar ze woont, illustreert treffend het probleem: de dichtstbijzijnde kraamkliniek ligt op 70 kilometer.

"Ik kan hen toch niet wandelen sturen? Een aantal vrouwen die ik ken, bevielen onderweg naar het ziekenhuis. Veel zwangere vrouwen vinden het moeilijk om lange afstanden af te leggen op een hobbelige weg", aldus de verloskundige.

Chirwa geeft toe dat de dienst die zij en andere traditionele vroedvrouwen verlenen, niet perfect is. "Bepaalde complicaties kan ik niet behandelen. Voor mij was het verbod oké, maar ik kan geen vrouwen in nood afwijzen", zegt ze.

De vereniging van gynaecologen is niet onder de indruk. "Precies omwille van die complicaties verbaast het ons dat Malawi opnieuw traditionele verloskundigen toelaat om kinderen op de wereld te zetten", stelt dokter Taulo.

Bloedtransfusie

Ook verschillende gemeenschappen zijn niet opgezet met de intrekking van het verbod. Het dorp Pitala had onder leiding van het stamhoofd verschillende werkgroepen in het leven geroepen voor een veiliger bevalling. "Wie toch als traditionele verloskundige een kind op de wereld bracht, moest boetes betalen aan de chef, gaande van een kip tot een geit", verklaart de 59-jarige inwoonster van Pitala, Margret Dambe.

Haar dochter overleed zes jaar geleden tijdens een bevalling door een traditionele vroedvrouw. Ze had te veel bloed verloren en de vroedvrouw kon geen bloedtransfusie uitvoeren. Dambe begrijpt dan ook niet waarom niet-opgeleide vroedvrouwen opnieuw aan de slag mogen.

De Nationale Organisatie van Verpleegsters en Verloskundigen in Malawi pleit voor een langetermijnoplossing om het aantal opgeleide vroedvrouwen te verhogen zodat er niet langer nood is aan traditionele vroedvrouwen.