"Goede voeding maakt ouderen mobieler"

Ouderen krijgen vooral te weinig eiwitten binnen, blijkt uit onderzoek van de Wageningen Universiteit. Zowel de ouderen zelf als de zorgprofessionals onderschatten hoe belangrijk goede voeding op latere leeftijd is, staat in het onderzoek.

Signalering

In Nederland bestaan duidelijke richtlijnen voor het screenen en behandelen van ondervoeding bij ouderen, maar ze worden beperkt toegepast. Zorgprofessionals weten in de praktijk niet altijd goed wat de procedures zijn en waar ieders verantwoordelijkheden liggen.

"Wijkverpleegkundigen screenen over het algemeen niet structureel op ondervoeding, terwijl zij een belangrijke signaleringsfunctie kunnen hebben. Daarnaast zouden praktijkondersteuners van huisartsen een proactievere rol kunnen spelen bij het opsporen van voedingsproblemen. En als er al een diëtist wordt ingeschakeld, is dat vaak te laat in het proces," zegt Canan Ziylan, promovendus bij Wageningen University & Research. Bij zichtbaar gewichtsverlies is ondervoeding moeilijker te behandelen.

Eiwitten

Ondervoeding, vooral bij gebrekkige eiwitinname, leidt bij ouderen tot een afname van spiermassa en -kracht. Daardoor worden ze minder mobiel en kunnen ze op de lange duur minder goed zelfstandig functioneren.

"Als ouderen afvallen of weinig energie hebben, wordt dat vaak toegeschreven aan leeftijd of medicijngebruik. Het besef dat je met goede, eiwitrijke voeding de spiraal van weinig eetlust, weinig energie, weinig activiteit kunt doorbreken, ontbreekt bij ouderen en zorgprofessionals," aldus Ziylan.

Ook familie en mantelzorgers zouden hier alert voor kunnen zijn, zegt ze. "Als ouderen goed eten, hebben ze energie en kracht om dingen te doen die ze willen blijven doen. Dat ouderdom met bepaalde gebreken komt, betekent nog niet dat we energieverlies maar gewoon moeten accepteren."

Verrijkt voedsel

Gezonde ouderen kunnen met eieren, vlees, vleeswaren, zuivelproducten, peulvruchten en noten voldoende eiwit binnenkrijgen. Dreigt er een tekort, dan zijn eiwitverrijkte kant-en-klaar maaltijden een goed en gewaardeerd alternatief, blijkt uit onderzoek van Ziylan.

Dat ondervoeding bij ouderen een probleem is, werd ook in eerdere onderzoeken geconstateerd. De cijfers hierover verschillen enigszins per onderzoek. Ook worden verschillende definities van ondervoeding gebruikt. Volgens de Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen is ongeveer één op de vijf cliënten in verpleeghuizen ondervoed, en één op de acht in de thuiszorg.