Grote delen van Europa warmen veel sneller op dan de rest van de wereld

De rapporten van het VN-klimaatpanel tonen aan dat de opwarming boven land aanzienlijk sneller verloopt dan boven oceanen. Boven land klopt de opwarming nu al af op 1,6 graad. Uit de nieuwe studie blijkt het in sommige delen van Europa tijdens het half jaar tussen april en december zelfs al op 2 graden ligt.

Drogere bodem en minder bewolking

In Zuid-Europa is een duidelijke, “positieve” terugkoppeling door de opwarming van de aarde zichtbaar: de opwarming leidt tot drogere grond en minder verdamping, en wordt vervolgens door versterkt. Bovendien is er boven grote delen van Europa minder bewolking geweest, waarschijnlijk als gevolg van minder waterdamp in de lucht.

“Wat we in Zuid-Europa zien, komt overeen met wat het VN-klimaatpanel heeft voorspeld, namelijk dat een grotere menselijke impact op het broeikaseffect ertoe zou leiden dat droge gebieden op aarde nog droger worden”, zegt Paul Glantz, hoogleraar aan de afdeling Milieukunde van de Universiteit van Stockholm.

Aerosoldeeltjes

De studie vestigt ook de aandacht op de rol van aerosoldeeltjes. Als die massaal in de atmosfeer aanwezig zijn, kunnen ze de opwarming tijdelijk temperen. De erg snelle opwarming in Midden- en Oost-Europa is zo mede te verklaren door het afnemende gebruik van steenkool in de voorbije decennia, waardoor de concentratie aerosoldeeltjes snel afnam.

“De in de lucht zwevende aërosoldeeltjes hebben de opwarming door menselijke broeikasgassen tijdens het zomerhalfjaar met gemiddeld iets meer dan een graad gemaskeerd”, zegt Glantz. “Naarmate de aerosolen in de atmosfeer afnamen, nam de temperatuur dus snel toe. Toch vormt de menselijke uitstoot van CO2 nog steeds veruit de grootste bedreiging, omdat die het klimaat honderden tot duizenden jaren beïnvloedt.”

Glantz wijst er wel op dat het effect van de aerosolen een voorbode is van toekomstige opwarming in andere gebieden waar de uitstoot van aerosoldeeltjes momenteel nog erg hoog is, zoals in India en China.