VN rapport over geheime gevangenissen bundelt kennis

Het is een publiek geheim dat de Verenigde Staten (VS) sinds de aanslagen van 11 september mensenrechten schond in zijn strijd tegen het terrorisme. Volgens het VN-mensenrechtenrapport zondigt de VS niet alleen tegen het verbod op het uitbaten van geheime gevangenissen. Het land zou ook in het geheim gevangenen uitleveren aan landen waar marteling is toegelaten.

Het illegaal arresteren van verdachten en het uitbaten van geheime gevangenissen valt al sinds de jaren zeventig onder de noemer 'schending van de mensenrechten'. Toen was dit een veel voorkomend fenomeen bij Latijns-Amerikaanse dictaturen.

Medeplichtig

Peter Splinter vertegenwoordigt Amnesty International bij de Verenigde naties en is opgezet met het rapport. "Het nieuwe VN-rapport brengt alle kennis die we al hadden over deze problematiek samen in één document en vestigt de aandacht opnieuw op een wereldwijde probleem dat nog steeds actueel is", zegt hij. Het rapport behandelt in detail de illegale vluchten en transport van geheime gevangenen. Ook de tussenlandingen in medeplichtige landen worden besproken.

Splinter benadrukt dat het probleem niet gecentraliseerd is in enkele landen. "Er zijn veel verschillende landen, inlichtingen- en politiediensten betrokken bij deze praktijken", zegt hij. Het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Canada, Italië, Marokko en Thailand zijn slechts enkele landen die in het rapport voorkomen. 

Expliciet verbod  

Volgens het rapport grijpen landen als de VS naar het gebruik van geheime gevangenissen als ze te maken krijgen met nooit eerder geziene noodsituaties of bedreigingen. Omdat elk persoon het recht heeft op een eerlijke rechtszaak, alvorens veroordeeld te worden, schenden deze praktijken heel wat mensenrechten en humanitaire wetten.

Om het probleem op te lossen raadt het rapport een expliciet verbod op geheime gevangenissen en het bijhouden van aanhoudingsformulieren aan. Ook in gewapende conflicten, zoals de Conventie van Genève over de behandeling van krijgsgevangenen gebiedt.

Guantanamo

Fins VN-rapporteur Martin Sheinin schreef mee aan het rapport. Hij stelt vast dat Amerikaans president Barack Obama zijn belofte om Guantanamo te sluiten niet heeft kunnen houden. "Guantanamo houdt al jaren mensen gevangen die geen rechtszaak hebben gekregen. Door de militaire basis op Cubaans grondgebied niet te sluiten schendt het land de mensenrechten van de gevangenen", zegt hij.

Toch begrijpt Sheinin naar eigen zeggen de situatie. "De Amerikaanse regering kan niets doen zolang het verboden blijft de gevangenen in Guantanamo naar het Amerikaanse vasteland te brengen. Daarom is het belangrijk om wereldwijd landen te overtuigen om deze gevangenen asiel aan te bieden," stelt hij.