Kleine dammen in Amazone schaden inheemse bevolking

De schaal van de schade is niet bekend, als gevolg van gebrekkige planning en beleid, zeggen ze. Het team analyseerde de impact van kleine dammen in het Amazonebekken, het grootste en meest complexe stroomsysteem ter wereld.

Minidammen kunnen ecosystemen verstoren en daarmee ook het leven van de inheemse en traditionele gemeenschappen die leven van de visserij.

Het Amazonegebied is een van de weinige gebieden waar nog rivieren zijn die ongehinderd kunnen stromen van bron tot monding.

Gebrekkig beleid

De onderzoekers analyseerden rapporten over kleine waterkrachtprojecten in de rivier Cupari – een aftakking van de rivier Tapajós die verbonden is met inheems land, archeologisch terrein en beschermde gebieden in Brazilië. Ze constateerden dat het land geen beleid of instrumenten heeft waarmee de potentiële milieuschade en sociale impact van expansie van dammen in de Amazone wordt gemeten.

Deze tekortkomingen maken goede besluitvorming, waarbij mensen- en milieurechten worden gerespecteerd, moeilijk, staat in de studie die is verschenen in Energy Policy.

Aantal dammen vervijfvoudigd

In de afgelopen twintig jaar vervijfvoudigde het aantal kleine dammen in Brazilië. Momenteel zijn er 87 operationeel en 256 geregistreerd in het Amazonebekken.

Het Tapajósbekken is een vrij onbekende hotspot van biodiversiteit. De regio wordt gezien als een van de belangrijkste gebieden in de Amazone als het gaat om diversiteit en endemische vis- en vogelsoorten.

Voor de rivier Cupari zitten acht waterkrachtprojecten in de planning: vier kleine dammen in het oosten en drie andere, plus een grotere dam, in het westen. Naar verwachting zullen deze complexen een gebied van 20 vierkante kilometer onder water zetten en 157,5 megawatt opwekken. Er is nog geen startdatum voor het project vastgesteld, omdat de goedkeuring door de autoriteiten nog niet rond is.

Cumulatieve effecten

Ondanks het feit dat er milieueffectrapportages zijn gemaakt tijdens het vergunningsproces, zijn de zich opstapelende effecten van de bouw van de dammen niet meegewogen, zeggen de onderzoekers.

Milieueffectrapportages brengen de mogelijke milieuschade van projecten in beeld. Die gevolgen worden meegewogen bij de beoordeling van vergunningen.

Simone Athayde, hoofdauteur van de studie en bioloog aan het Center for Latin America Studies van de Universiteit van Florida in de VS, zegt dat de rapportages de gevolgen voor het Tapajós National Forest, een beschermd gebied, niet in kaart hebben gebracht. Het beschermde bos telt 549,247 hectare en telt veel vissoorten, vogelsoorten en zoogdieren. Er zijn diverse dorpen te vinden in de buurt van de rivier.

Giftige metalen

“De rapportages spreken over de impact van de dammen op de vispopulatie, maar de sociale gevolgen daarvan voor de bevolking blijven uit beeld”, zegt Athayde. “In dat opzicht is het vergunningsproces voor het Cupari-complex in strijd met het landelijke beleid in Brazilië, en ook met internationale mensenrechtenverdragen.”

María Elena López, biochemicus aan de Federale Universiteit van Pará, verwacht dat de impact niet beperkt blijft tot Cupari. “Het project kan ook gevolgen hebben in voor andere rivieren in de Amazone.”

López wijst erop dat sommige studies uitwijzen dat dammen in staat zijn de concentratie giftige metalen zoals kwik te verhogen. Vissen die besmet zijn met vis, migreren vele kilometers en wie deze vis consumeert, krijgt de schadelijke stoffen binnen.

“We weten niet precies wat de gevolgen zijn van al deze initiatieven in het Amazonebekken. Toch worden er belangrijke beslissingen genomen. Dat is beangstigend”, zegt ze. “Als beleidsmakers willen dat deze studies echt bruikbaar zijn, moeten ze een geïntegreerd beeld geven van de cumulatieve effecten van deze infrastructuurprojecten voor het volledige rivierensysteem in het Amazonegebied.”

Bron: Scidev.net