Multimiljonairs - zoals ik - moeten wereld weer op de been helpen (OPINIE)

Grote bedrijven en zeer rijke individuen schaarden zich in de afgelopen decennia vaak achter de mythe dat ze “self-made” zijn, hun succes alleen aan zichzelf te danken hebben en aan niemand anders.

Uit dat verhaal komt ook het idee voort dat ze zichzelf kunnen afsluiten van anderen, en bijna niets hoeven bij te dragen aan belastingen en salarissen van werknemers.

Die mythe stuit nu op het feit dat de covid-19-pandemie duidelijk maakt dat geen van ons onafhankelijk is. We zijn juist afhankelijk.

Ik ben een van mensen die gezien wordt als self-made man. Ik pas in het verhaal: een immigrantenzoon van een alleenstaande moeder uit Iran. Mijn moeder was schoonmaakster in hotels, ik studeerde hard, werkte hard en werd een succesvolle ondernemer. Zelfs een multimiljonair – de American dream, maar dan in Denemarken.

Welvaartsstaat

Voor mij was het altijd duidelijk dat dit niet allemaal te danken was aan mijn eigen inspanningen. Ik ben geen self-made man, de welvaartsstaat heeft mij gemaakt tot wat ik ben. Zonder kinderopvang, opleiding en gezondheidszorg had ik niet tot bloei kunnen komen. En zonder de sterke openbare diensten in Denemarken had ook mijn onderneming niet tot bloei kunnen komen.

Daarom is het in het echte leven – in tegenstelling tot het Hollywood-verhaal – waarschijnlijker dat kinderen de Amerikaanse droom waarmaken in Denemarken dan in Amerika. Daarom erken ik dat het mijn verantwoordelijkheid is andere te helpen tot bloei te komen, door iets terug te geven – niet alleen als filantroop maar ook, en zelfs bij voorkeur, als belastingbetaler.
Daarom werk ik mee aan de internationale campagne Move Humanity die overheden vraagt om de belasting te verhogen voor mensen zoals ik.

Een aantal regeringen heeft aangegeven dat druk van de allerrijksten een groot obstakel is voor belangrijke hervormingen om ongelijkheid te verminderen. Uit studies blijkt dat de allerrijksten 30 procent van hun belastingen ontwijken. Arme landen verliezen jaarlijks 170 miljard dollar aan belastinginkomsten als gevolg van belastingontduiking.

Veel bedrijven en rijke individuen lobbyen tegen belastingverhoging, met het argument dat dat bedrijven ondermijnt. Maar zoals we gezien hebben, ondermijnt belasting bedrijven niet, pandemieën doen dat.

Progressieve belastingen

Een klein groepje plutocraten profiteert van deze crisis op een onfrisse manier en lijkt te werken aan een dystopie. Maar de meeste bedrijven dreigen als gevolg van covid-19 slachtoffer te worden van een combinatie van een ineenstorting van de zorg, de economie, systemen en ook het vertrouwen bij de bevolking.

Progressieve belastingen – winstbelastingen voor bedrijven en op inkomsten uit vermogen – zijn de enige duurzame manier om openbare diensten te financieren en de infrastructuur waarop de heropbouw van afhankelijk is.
Openbare gezondheidszorg, stabiliteit en vertrouwen zijn de basis voor levensvatbare ondernemingen. En voor goed en praktisch handelen.

Het is tijd voor miljonairs om iets terug te geven. Meer dan 175 miljonairs tekenden in januari in Davos de open brief “Millionaires against Pitchforks”, die opriep tot hogere belastingen voor mensen zoals zijzelf.

Maar deze 175 werden gezien als buitenbeentjes. Nu, na de covid-19-crisis, kan dat veranderen en moet dat veranderen.
De crisis heeft laten zien hoe afhankelijk samenlevingen zijn van mensen in de frontlinie, helden die hun werk nu niet meer in het verborgene deden. Ze heeft ook laten zien, in woorden van de Financial Times, dat “radicale hervormingen – het terugdraaien van de dominante beleidsrichting van de laatste veertig jaar – besproken moet worden. Herverdeling zal weer op de agenda staan.”

1 procent

Het is niet verrassend dat landen die belang hechten aan openbare diensten en een actieve rol van de staat, zoals Denemarken, Duitsland en Zuid-Korea, zich beter door de covid-19-crisis slaan dan landen met meer laissez-faire-benadering zoals het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Of dat in landen zoals India de staat Kerala het beter doet dan andere deelstaten in het noorden van het land.

Wereldwijd erkennen politici, economen en gewone mensen steeds vaker dat de overheid een essentiële rol heeft, en dat die betaald moet worden uit progressieve belastingen.

Experts stellen dat een welvaartsbelasting van 1 procent voor de rijkste 1 procent van de wereld, 1.600 miljard dollar kan opleveren.

Ongelijkheid aanpakken is belangrijk om de consumentenvraag te herstellen, menselijk kapitaal te versterken, collectieve gezondheidszorg te garanderen en afbraak van de samenleving te voorkomen. Als we de ongelijkheid steeds verder laten groeien, ontstaat het gevaar van een nog intensere economische crisis en van gewelddadige instabiliteit.

Afhankelijkheid

Rijken die zich verschuilen in bunkers tasten daarmee de waardigheid van anderen en zichzelf aan. Het is geen manier werkelijk tot bloei te komen. Zelfs voor covid-19 had een multimiljonair die ik bezocht in Brazilië slechts uitzicht op metalen tralies, alsof hij gevangen zat.

Vanuit mijn raam in Denemarken heb ik uitzicht op bloemen. Zoals blijkt uit het boek The Spirit Level, en het jaarlijkse Happiness Report, zijn samenlevingen met meer gelijkheid veiliger, gezonder, gelukkiger en stabieler. De groei is er duurzamer en ook de sociale mobiliteit. En ze kunnen beter omgaan met crises.

De covid-19-pandemie onthult niet alleen hoe onrechtvaardig de ongelijkheid in de wereld is, maar ook hoe deze ongelijkheid geworteld is in een drogredenering die de werkelijkheid van afhankelijkheid ontkent.

Het verschil tussen vasthouden aan geïndividualiseerde, naar binnen gerichte benaderingen en het ontketenen van de kracht van collectieve actie, zowel lokaal als wereldwijd, is miljoenen geredde levens en miljarden betere levens.
Hogere belastingen voor de allerrijksten, en de allergrootste bedrijven, zijn cruciaal om het vertrouwen te herstellen en openbare diensten te financieren die we allemaal nodig hebben om te bloeien.

Zo kan de wereld weer gaan ondernemen, en kunnen ondernemingen de wereld weer aan. Dat is elke cent waard. En ook miljonairs zouden daar achter moeten staan.