Recordopbrengst voor graan maar toch meer honger

In 2016 is het aantal mensen die honger lijden met 38 miljoen gestegen tot 815 miljoen. Dat stellen de Verenigde Naties in hun jaarlijkse rapport The state of food security and nutrition in the world. De meerderheid van de getroffen mensen zijn vrouwen.

De stijging is gedeeltelijk te verklaren door conflicten, zoals die in Jemen en Zuid-Soedan, en de klimaatverandering. Maar ook op het vlak van armoede en ongelijkheid, structurele oorzaken van honger, werd in 2016 te weinig vooruitgang geboekt.

Tegelijkertijd werden in datzelfde jaar recordopbrengsten opgetekend voor heel wat graangewassen.

“De duurzame doelstelling SDG 2, Zero hunger in 2030, dreigt ons nu al te ontglippen”, zegt Katelijne Suetens, beleidsmedewerker Recht op Voedsel bij Broederlijk Delen. “We produceren vandaag wereldwijd meer dan voldoende voedsel om iedereen te voeden. Focussen op productieverhoging alleen is dus niet de oplossing om honger te bestrijden. De hamvragen zijn wie het voedsel produceert, waar en voor wie.”

Kleine boeren

Van het voedsel dat in ontwikkelingslanden wordt geconsumeerd, wordt 80 procent geproduceerd in de kleinschalige landbouw. En dit zonder noemenswaardige overheidssteun. Toch blijkt dat de helft van de mensen die honger lijden, zelf kleine boeren zijn. Nog een veel hoger aantal lijdt aan “verborgen honger”, een tekort aan belangrijke voedingselementen. “Dat is paradoxaal en onrechtvaardig”, stelt Broederlijk Delen.

Internationaal groeit de erkenning voor het potentieel van kleinschalige landbouwers. “Jammer genoeg vertaalt deze internationale erkenning zich niet in politieke keuzes”, zegt Suetens. “In plaats van kleinschalige landbouwers te ondersteunen opdat zij hun beperkte productiemiddelen beter kunnen laten renderen, kijkt men naar de privésector voor financiering en oplossingen. Rechten van kleinschalige landbouwers op grond, op water, op zaaigoed, dreigen geschonden te worden, vooral in landen waar goed bestuur afwezig is.”

10 miljard mensen

Begin 2017 benadrukte de VN-Voedsel- en landbouworganisatie (FAO) in een rapport over de toekomst van de landbouw dat de oplossingen uit het verleden niet meer bruikbaar zullen zijn om een wereldbevolking van 9 à 10 miljard mensen te voeden in 2050. De gangbare landbouw pleegt immers roofbouw op de niet-onuitputtelijke natuurlijke rijkdommen die de basis vormen van elk gezond landbouwsysteem: vruchtbare grond, water, biodiversiteit.

Het is noodzakelijk om over te gaan op systemen die zowel de opbrengsten verhogen als de natuurlijke productiebasis herstellen en beschermen.

“Om de snel groeiende wereldbevolking te blijven voeden en honger efficiënt te bestrijden, binnen de draagkracht van de planeet, moet het gangbare voedselsysteem dringend anders”, zegt Lieve Herijgers, directeur van Broederlijk Delen. “Belgische en Europese politici moeten het recht op voldoende en gezond voedsel van alle wereldburgers laten primeren op de belangen van enkele monopoliehouders in de agrovoedselindustrie.”