PFAS worden in cocktail extra toxisch

Eerst het goede nieuws: de individuele toxiciteit voor lichaamscellen en het zenuwstelsel van de meeste van de geteste chemicaliën was relatief laag. Het slechte nieuws is dat de chemicaliën samenwerkten om het hele mengsel giftig te maken.

“In onze laboratoriumtests bleken de meeste soorten PFAS niet erg giftig te zijn als je ze afzonderlijk meet. Het is pas bij een staal met meerdere PFAS dat de toxiciteit duidelijk wordt”, verklaart Diana Aga van het departement chemie aan de University at Buffalo in New York.

Effect voorspellen

Een van de doelen van het onderzoek was om te bepalen of de schadelijkheid van PFAS ‘synergetisch’ werkt. Dit is wanneer het gecombineerde effect van twee of meer chemicaliën groter is dan het effect van elk van de chemicaliën afzonderlijk.

Uit de bevindingen blijkt dat je bij PFAS de concentraties mag optellen. Er kan dus een bestaand model voor het voorspellen van de toxiciteit van mengsels worden gebruikt om het gecombineerde effect van mengsels te voorspellen.

“Aangezien tot twaalf PFAS in de mengsels op die manier werkten voor cytotoxiciteit (cellen) en specifieke neurotoxiciteit (zenuwstelsel), is het waarschijnlijk dat de duizenden andere PFAS die circuleren op dezelfde manier werken,” zegt Beate Escher van het Helmholtz Centrum voor Milieuonderzoek in Leipzig.

“Mengsels vormen dus een groter risico dan individuele PFAS. Maar omdat ze in mengsels voorkomen, moeten ze als mengsels worden gereguleerd”, voegt ze eraan toe.

Sanering

Onderzoekers zeggen dat de resultaten ook zeer nuttig zullen zijn bij het beoordelen van saneringsinspanningen. Bij het afbreken van PFAS kunnen soms schadelijke bijproducten ontstaan die niet gedetecteerd kunnen worden door chemische analyse. Dan is het meten van de toxiciteit van een monster na behandeling de enige manier zijn om te bepalen of een saneringstechnologie doeltreffend is.

“Toxiciteitstests kunnen een aanvullend hulpmiddel zijn als analytische chemie niet alle antwoorden geeft, vooral als je niet weet welke contaminanten in het mengsel zitten, wat op veel vervuilde locaties het geval is,” zegt Aga.

PFAS zijn synthetische verbindingen die al tientallen jaren op grote schaal worden gebruikt in consumentenproducten - van anti-aanbakpannen tot make-up. Het kan honderden tot duizenden jaren duren voordat ze worden afgebroken, als dat al gebeurt. De meeste mensen hebben de stoffen in hun bloed, die in verband zijn gebracht met onder meer kanker en neurologische ontwikkelingsstoornissen.