Het Antropoceen is al zeventig jaar aan de gang

In 2002 suggereerde Nobelprijswinnaar Paul Crutzen dat het Holoceen voorbij was en dat een nieuw tijdperk in de planetaire geschiedenis was aangebroken: het Antropoceen. Dit nieuwe tijdperk werd volgens Crutzen gedomineerd door veranderingen aan de planeet, het klimaat en de atmosfeer die het gevolg zijn van menselijk gedrag.

Sindsdien hebben aardwetenschappers over de kwestie gedebatteerd. Vooral het feit of er al dan niet voldoende bewijs was om van een nieuw tijdperk te spreken, bleef lange tijd een punt van discussie.

In de nieuwe studie, gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences, stelt een onderzoeksteam dat er genoeg bewijs is om echt van een nieuw tijdperk te spreken. Daarom gingen ze op zoek naar het punt waarop dat tijdperk effectief van start ging.

Drie kandidaten

Aan de hand van het beschikbare bewijs zien de onderzoekers drie ‘goede kandidaten’ als startpunt van het nieuwe tijdperk.

De eerste is eind 1800: de periode waarin de industriële revolutie begon, waarin loodniveaus zich begonnen te verspreiden over grote regio’s en waarin er onder meer sprake was van veranderingen in de balans van voedingsstoffen.

De tweede kandidaat is het begin van de 20e eeuw: over de hele wereld zag men toen een verandering in de pollen, zwarte koolstof (een maat voor de roetconcentratie in de omgevingslucht) nam sterk toe en men nam op grote schaal veranderingen waar in stabiele isotopen.

Als derde kandidaat namen ze het midden van de vorige eeuw: het tijdperk met de meest meetbare, wereldwijde en permanente veranderingen. Vanaf 1950 duiken organische verontreinigende stoffen op doen plastics en microplastics hun intrede. Het was ook het begin van het nucleaire tijdperk, met testontploffingen op verschillende plekken op aarde, en tot slot situeren we hier het begin van de grote gevolgen van de opwarming van de aarde.

1950

De vergelijking van de wereldwijde impact van de drie kandidaten deed het onderzoeksteam concluderen dat kandidaat nummer drie mag worden beschouwd als het echte begin van het Antropoceen.

Volgens hen laat het tijdperk vanaf 1950 wereldwijd de meest zichtbare en gemeten veranderingen zien, “veranderingen die er waarschijnlijk duizenden, zo niet miljoenen jaren over zouden doen om terug te keren tot op het niveau van het Holoceen, mocht de mens van het toneel verdwijnen”, stellen ze. “De jaren 1950 zijn dus de sterkste kandidaat als startpunt van het Antropoceen.”